नवी दिल्ली:
डोनाल्ड ट्रम्प अमेरिकेत आल्यानंतर एका दिवसानंतर भारताने चीनला आगामी काळात अस्वस्थ करण्याचे संकेत दिले आहेत. भारत चीनच्या हातून आणखी ‘ऍपल’ हिसकावून घेण्याच्या तयारीत आहे. बुधवारी सिडनीमध्ये सीईओ आणि व्यावसायिक नेत्यांना संबोधित करताना, परराष्ट्र व्यवहार मंत्री एस. जयशंकर यांनी ट्रम्प यांना सूचित केले की भारत ज्या चीनसाठी ओरडत आहे त्याला सामोरे जाण्यासाठी त्याच्या ‘पुरवठा साखळी’सह पूर्णपणे तयार आहे.
चीन सध्या जागतिक पुरवठा साखळीचा राजा आहे. चार दशकांपासून त्यांची राजवट सुरू आहे. प्रत्येकजण पूर्णपणे चीनवर अवलंबून आहे. भारतही काही प्रमाणात चीनच्या पुरवठा साखळीत अडकला होता, पण आता तो स्वतः त्यात जागतिक खेळाडू बनत आहे. ऍपल हे याचे उदाहरण आहे. चीनच्या हातातून निसटून भारत आता ॲपलच्या पुरवठा साखळीचा एक भाग झाला आहे.
एस जयशंकर यांनी ॲपलचाही उल्लेख केला. ट्रम्प सरकारच्या काळात पुरवठा साखळी पुनर्बांधणीची प्रक्रिया वेगवान होईल, ही भारतासाठी मोठी संधी असेल, असे ते म्हणाले. जयशंकर म्हणाले की, जगात पुरवठा साखळी नव्याने निर्माण होत आहे. काल अमेरिकेतील निवडणूक निकालांवर आधारित, येत्या काही दिवसांत याला गती मिळण्याची दाट शक्यता आहे. काही लोक याबद्दल अस्वस्थ असतील. पण भारतात आपल्याला त्याच्याकडून खूप अपेक्षा आहेत. जयशंकर म्हणाले की, 1990 पासून 2000 च्या सुरुवातीपर्यंत खूप अनागोंदी होती. पुरवठा साखळी पुन्हा ऑर्डर करून ॲपलचा दुसरा ‘बाइट’ मिळेल, अशी भारताला आशा आहे, असे त्यांनी हातवारे करून सांगितले.
भारत मजबूत पुरवठा साखळीसाठी प्रयत्न करत आहे
मजबूत पुरवठा साखळीबाबत भारताची महत्त्वाकांक्षा जुनी आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी गेल्या वर्षी यूएस काँग्रेसच्या संयुक्त अधिवेशनात सांगितले की, “जेव्हा भारत आणि अमेरिका अर्धसंवाहक आणि गंभीर खनिजांवर एकत्र काम करतात, तेव्हा ते जगातील पुरवठा साखळी अधिक वैविध्यपूर्ण, लवचिक आणि विश्वासार्ह बनविण्यात मदत करते.”
“मी एकच सल्ला देऊ शकतो…”: चांगल्या आरोग्यासाठी एस जयशंकर यांच्या टिप्सवर हशा
भारताने गुणवत्ता आणि खर्चाशी संबंधित अनेक अडथळे आणि चिंतांवर मात केली आहे. उदाहरणार्थ, वस्त्रोद्योग क्षेत्रात एक इको-सिस्टम तयार केली गेली आहे जी संपूर्ण शोधण्यायोग्यता, ऑटोमेशन आणि कुशल कामगारांची निर्मिती प्रदान करते. जागतिक पुरवठा साखळीचा भाग बनण्याची भारताची क्षमता स्पष्ट आहे. भारत ज्या गोष्टींसाठी पूर्वी चीनवर अवलंबून होता, त्यातील बहुतांश वस्तू आता भारतात तयार करणे शक्य झाले आहे.
वाढत्या भारतीय अर्थव्यवस्थेत पुरवठा साखळी खूप महत्त्वाची आहे
भारतासमोरील सर्वात मोठे आव्हान म्हणजे पुरवठा साखळीतील व्यत्यय आणि मुदतवाढ. यामुळे खर्चाची रक्कम आणि नियोजनावर परिणाम होतो. भारतात मोठ्या संधी आहेत. भू-राजकीय मुद्द्यांमुळे निर्माण होणारे अडथळे दूर करण्याची गरज आहे.
कॅनडामध्ये अतिरेकी शक्तींना राजकीय आश्रय मिळत आहे: हिंदू मंदिरावरील हल्ल्याच्या घटनेवर एस जयशंकर संतापले
भारताच्या वाढत्या अर्थव्यवस्थेत पुरवठा साखळी खूप महत्त्वाची आहे. कमी खर्च, प्रशिक्षित मनुष्यबळ, अंदाजे 250 दशलक्ष ग्राहकांसह मध्यमवर्ग आणि व्यापार आणि गुंतवणुकीसाठी वाढता मोकळेपणा यासह भारत जगातील सर्वात वेगाने वाढणारी अर्थव्यवस्था आहे. अशाच परिस्थितीमुळे चीनला एक आकर्षक पुरवठा साखळी केंद्र बनले होते. परंतु आता पूर्व आशियामध्ये समृद्धी आणणारी चीन-केंद्रित जागतिक पुरवठा साखळी भू-राजकीय तणाव, संपाचे धोके आणि हवामान-संबंधित आपत्तींसह अनेक जागतिक धक्क्यांमुळे विस्कळीत होत आहे.
पुरवठा साखळीचा अर्थ काय आहे?
पुरवठा साखळी म्हणजे उत्पादन किंवा सेवा वितरीत करण्यासाठी जोडलेल्या संस्था, लोक, तंत्रज्ञान, क्रियाकलाप आणि संसाधनांचे नेटवर्क. यामध्ये पुरवठादारापासून शेवटच्या वापरकर्त्यापर्यंतच्या संपूर्ण प्रक्रियेचा समावेश होतो. पुरवठा साखळीमध्ये सोर्सिंग, कच्चा माल किंवा उपकरणे खरेदी करणे, उत्पादन, विक्री, लॉजिस्टिक आणि वाहतूक यांचा समावेश होतो. याचा अर्थ पुरवठा साखळीमध्ये कोणत्याही वस्तूच्या निर्मितीच्या प्रक्रियेत सहभागी असलेल्या सर्व पक्षांचा समावेश होतो. पुरवठा साखळी जितकी मजबूत असेल तितके उत्पादन आणि वितरण सोपे आणि स्वस्त होईल.
यामध्ये पुरवठा साखळी व्यवस्थापन देखील खूप महत्वाचे आहे. यामध्ये पुरवठा साखळी प्रक्रिया नियंत्रित आणि सानुकूलित करणे आणि उत्पादन ते अंतिम वितरणापर्यंत सर्व क्रियाकलाप व्यवस्थापित करणे समाविष्ट आहे. चांगल्या पुरवठा साखळी व्यवस्थापनाद्वारे, खर्च कमी करता येतो आणि ग्राहकांचे समाधान वाढवता येते. चांगल्या व्यवस्थापनामुळे ऑटोमेशन आणि ऑपरेशनल खर्च कमी होतो. रिअल-टाइम मॉनिटरिंग आणि अंदाज संसाधनांचा अधिक चांगला वापर करण्यास सक्षम करते. कचरा कमी होतो, ज्यामुळे पर्यावरणाला फायदा होतो.
हेही वाचा –
कॅनडाचा ढोंगीपणा उघड : जयशंकर यांची मुलाखत दाखवणाऱ्या ऑस्ट्रेलियन वाहिनीवर भारताने बंदी घातली
अमेरिकेच्या अध्यक्षीय निवडणुकीचा भारत-अमेरिका संबंधांवर काय परिणाम होईल? परराष्ट्रमंत्री जयशंकर यांनी उत्तर दिले
